Er is in Nederland één bedrijf dat legaal cannabis mag kweken: Bedrocan BV in Veendam. Sinds augustus is de onderneming in Canada beursgenoteerd. Het is de eerste stap naar het veroveren van de wereld. “Van bijna alle continenten is er interesse.”
Wiet kweken is in Nederland verboden. Er is maar één bedrijf dat het wel mag: Bedrocan in Veendam. Maar hun product is niet bedoeld voor de ‘recreatieve markt’, zoals directeur Tjalling Erkelens het uitdrukt. Zijn bedrijf teelt medicinale cannabis, voor patiënten die cannabis hard nodig hebben als pijnstiller.
Van de term ‘mediwiet’ moet Erkelens niks hebben. “Ik háát dat woord. Wij maken geen wiet. Ik wil een scheiding tussen vermaak en het medicinale gebruik. Niet voor mezelf, maar voor de patiënten. Zij zijn afhankelijk van de werking dat een ander product niet kan leveren.”
Geen flauwe grappen
De fase van flauwe grappen over wiet roken hebben ze bij Bedrocan nu wel gehad. “Zo zit cannabis voor mij niet meer in elkaar. Het is een product dat steeds industriëler wordt en steeds meer los komt te staan van de hippie-cultuur.”
Het gebruik van cannabis als medicijn wordt steeds normaler. Artsen schrijven het vaker voor, om pijn en spasmen te bestrijden bij patiënten met MS, of bij palliatieve zorg. Het is dus een groeimarkt. Sinds juni zit Bedrocan in een nieuw pand – duidelijk op de groei, want er is nog veel ruimte over. De muren zijn nog heel kaal. Het enige persoonlijke is een foto met personeel van het nieuwe zusterbedrijf in Canada.
Het echte groeien gebeurt in een grote hal achter de kantoren, in zes container-achtige cellen. “Dit zijn onze kweekkamers”, vertelt Erkelens. Hij schuift een luik omhoog en we zien achter het glas een ruimte vol hennepplanten, dicht op elkaar. Twaalf uur per dag staan ze hier onder groeilicht.
Voormalig kweker witlof en tuinkers
Erkelens begon als kweker van witlof, asperges en tuinkers. Hoe je cannabis moet kweken heeft hij zelf uit moeten vinden. Er zijn boeken in de handel, zoals 'Marihuana binnen' van Jorge Cervantes, de bijbel voor thuiskwekers.
“Dat vond ik zo belachelijk", zegt Erkelens. "Er staan ook wel zinnige dingen in hoor, over biologische bestrijding en dat soort dingen. Maar ook een techniek bijvoorbeeld dat je je lampen van oost naar west over je planten moet bewegen. Jongens uit die cultuur hebben niet zoveel verstand van plantjes kweken.”
Betere wiet dan in de coffeeshop
In de apotheek kost cannabis zo'n acht euro per gram, exclusief de apothekersvergoeding. Dat is vergelijkbaar met de gemiddelde prijs voor wiet in de coffeeshop, maar Bedrocans cannabis is beter, meent Erkelens. “Er blijft bij ons veel meer geur en smaak over. Dat draagt bij aan de werking.”
Jarenlang heeft hij gewerkt aan het telen van cannabis met een constante kwaliteit. Dat is een heel belangrijke voorwaarde om als medicijn geaccepteerd te worden. “Eigenlijk werken we hier in een teeltlaboratorium, met speciale condities waaronder we het product verwerken. Het personeel kan er alleen bij via een aparte ruimte waar ze zich moeten omkleden.” Alles om te zorgen dat de planten steriel blijven, dus dat er geen schimmels bij het eindproduct komen.
Vanuit de kweekruimtes worden de planten verplaatst naar twee droogruimtes, waar ze zeventig procent van hun vocht verliezen. Het eindproduct zijn deels de bekende gedroogde bloemen, deels is het granulaat. “Het is een fabriekje. In totaal staat hier voor een miljoen aan investeringen.”
Inbrekers
Waar dat fabriekje precies is gevestigd, moeten de vijfentwintig personeelsleden strikt geheimhouden. Beveiliging is heel belangrijk, en niet vanwege de kapitaalgoederen. “Cannabis is uitstekende roofwaar. Als een zakje eenmaal buiten is, weet niemand waar het vandaan kwam.”
Buiten hangt geen bord met de bedrijfsnaam, alleen wat onopvallende camera's. Je hebt een pasje nodig om binnen te komen – én om er weer uit te kunnen. Twee keer zijn inbrekers erin geslaagd Bedrocan te vinden, en die zijn gepakt.
Zeepbelletje op de beurs
Ook andere landen hebben regels om medicinale cannabis wel toe te staan. Canada gaat een stuk verder dan Nederland, met een marktsysteem waarbij meerdere kwekers legaal cannabis mogen telen.
Dat was aanvankelijk geen groot succes: kwekers konden geen constante kwaliteit leveren. Daarom is het ervaren Bedrocan erbij gehaald. Tjalling Erkelens en een collega vliegen nu regelmatig heen en weer naar Canada om daar de kweek net zo op te zetten als in Groningen. “Dat is topsport hoor. Woensdag heen, zaterdag half vijf weer terugvliegen en maandag weer op kantoor.”
Bedrocan Cannabis Corp. is zelfs sinds eind augustus beursgenoteerd. De beursgang was de eerste dagen een flink succes, maar sindsdien is de beurskoers gehalveerd. Erkelens maakt zich daar geen zorgen over. “Het is logisch, want we draaien daar nog geen productie. Het was een beetje een zeepbelletje.” De eerste verkoopbare oogst moet daar eind april uit de kweeklaboratoria komen.
Productie opvoeren
In Veendam heeft Bedrocan nu een productiecapaciteit van duizend kilo cannabis per jaar. De verwachte productie voor dit jaar is 650 kilo, zo'n 200 kilo meer dan in voorgaande jaren. Die extra productie is ten behoeve van de export naar Canada, totdat daar komend jaar de nieuwe fabriek klaar is.
Toch zal ook daarna in Veendam de productie toenemen; Erkelens verwacht volgend jaar tot zo'n 900 kilo. Aan de ene kant om voorraad te hebben, maar ook om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen. In de hal met betonnen vloer en enorme stoppenkast is ruimte voor nog vier kweekkamers.
Europese aanbesteding voor wietkweken
In Nederland is Bedrocan de enige leverancier. Alle handel, ook de export, loopt via het Bureau Medicinale Canabis (BMC) van het ministerie van VWS. Is dat Canadese model, met een open markt, niet eerlijker dan het Nederlandse monopolie?
Erkelens: “Elke vijf jaar is er een Europese aanbesteding. Bedrocan is alleen elke keer de enige die daaraan meedoet. Er is ook nog geen ander bedrijf dat dit op deze schaal kan. Je moet aan veel voldoen om in aanmerking te komen, zoals telen onder de 'Good Agricutural Practices'-richtlijn, niks crimineels hebben gedaan en een degelijk bedrijfseconomisch verleden kunnen aantonen. Ik sprak vorige week een fabrikant van zuivere stoffen. Die man vertelde me dat ze van plan waren geweest om zelf cannabis te gaan telen, maar hij ziet ervan af omdat wij er zijn. En hij heeft teeltkennis in huis, maar hij zegt 'het zou me drie jaar kosten voordat we het kunnen'.”
Hoe weet de overheid eigenlijk dat Bedrocan er niet een handeltje naast heeft? “Ze kunnen meekijken op de camera's die hier hangen. En er is een heel registratiesysteem. Het hele proces is gereguleerd. Als iemand hier product oppakt, moet hij het wegen. Als hij het teruglegt, moet hij het weer wegen en opschrijven.”
Cannabis in het basispakket
De toekomst ziet er florissant uit. Dit jaar haalt Bedrocan BV anderhalf miljoen omzet. “De helft meer dan meer dan vorig jaar”, vertelt de directeur. “Sinds 2011 groeien we steeds met zo'n 30 procent. In Nederland draait het systeem met medicinale cannabis nu al tien jaar met succes. De overheid en andere partners zijn tevreden. De verzekeraars gaan vaker over tot vergoeding. Achmea heeft voor bepaalde indicaties cannabis zelfs opgenomen in het basispakket.”
Het doel is dat succes uitbouwen naar het buitenland. De cannabis uit Veendam gaat nu al naar Duitsland, Italië en Finland. “Er gebeurt heel veel in de wereld. Van bijna alle continenten is er interesse. Tsjechië is bezig een programma op te zetten naar analogie van Nederland. En misschien kunnen we ooit naar de VS, daar kijken ze naar Canada. Canada is onze eerste strategische alliantie.”
Het toekomstig succes van Bedrocan zal echter niet zozeer komen uit de productie van tonnen medicinale cannabis. Vooral de export van de opgedane kennis is goede handel, meent Tjalling Erkelens. “Dat is wat we willen, kennis uitventen. Hoe groot Canada ook wordt, wij houden de R&D hier.”
De tijd is nu aangebroken dat Erkelens de vruchten kan plukken van het onderzoek naar cannabis telen waar zijn compagnon en hij midden jaren negentig al mee begonnen. “Vanaf 2007 zagen we de omzet en het rendement omhoog gaan, toen kwam ook de aandacht. Maar het is echt innoveren geweest. Nu wordt het leuk. We hebben altijd alleen met de bank gewerkt, maar nu krijgen we licentie-inkomsten binnen. Daardoor komen we nu makkelijker te zitten.”
Cannabis met inhalers
In het nieuwe dochterbedrijf Spirocan wordt gewerkt aan de ontwikkeling van betere toedieningswijzen voor cannabis, zoals inhalers. “Met Spirocan worden we zelf een farmaceutisch bedrijf.”
Heeft hij zelf nog wel te maken met de teelt? “Zeker. Dat is nu wel heel ver weg even, want ik ben vooral bezig met de bedrijfseconomische kant van de zaak, maar het plantendeel vind ik echt heel leuk. Vooral de techniek, hoe je de planten het best laat groeien.”